Nie ma drugiego takiego elementu samochodu, który potrzebuje tyle uwagi, co opony. Z jednej strony sen z powiek mogą spędzać utajone wady fabryczne, a z drugiej to, że są bez przerwy narażone na czynniki niszczące, występujące podczas jazdy, postoju i przechowywania. Jest więc oczywiste, że okresowe kontrolowanie ich stanu jest obowiązkiem, którego nie należy unikać. Z pomocą przychodzą nasze sprawdzarki do opon, które pomagają wykryć praktycznie wszystkie uszkodzenia opon wymienione poniżej.
WADY FABRYCZNE
Lekka deformacja boku opony
Opony radialne (najczęstszy typ opon na rynku), które dopiero co opuściły fabrykę mogą posiadać niewielkie zniekształcenia na swojej powierzchni bocznej w miejscu, gdzie zbiegają się kordy. Nie trzeba się jednak tym martwić, gdyż jest to całkowicie normalne i nie wpływa na ich użytkowanie.
USZKODZENIA WYNIKAJĄCE Z NORMALNEGO UŻYTKOWANIA
Zużycie bieżnika
Zgodnie z polskim prawem minimalna wysokość bieżnika może wynosić 1,6 mm (w innych krajach obowiązują inne normy). Jednakże należy unikać zbliżania się do tej granicy, ponieważ oznacza ona bardzo słabą przyczepność. Co więcej, zdarza się, że producenci opon sami podają rekomendowaną wysokość i to ona powinna być traktowana priorytetowo przy podejmowaniu decyzji o wymianie. Biorąc pod uwagę same właściwości opon, najbardziej optymalną wysokością bieżnika jest co najmniej 3 mm w oponie letniej i 4-5 mm w oponie zimowej. Warto nadmienić, że w przypadku tej drugiej już nawet przekroczenie 3,5 mm skutkować będzie odczuwalną degradacją jej właściwości trakcyjnych.
Uszkodzenia gumy w środku opony
Różne czynniki zewnętrzne mogą zmieniać właściwości gumy, skutkując wybrzuszeniami, kruszeniem lub zmiękczeniem. Może się to objawiać na boku opony lub jej bieżniku. Najczęstszą przyczyną takiej degradacji jest ciągła styczność z różnymi smarami, paliwami lub olejami w miejscu, gdzie są przechowywanie opony lub tam, gdzie jest zaparkowany samochód. Niekiedy źródłem problemu są również przeciekające układy wydechowe, paliwowe lub hamulcowe.
Pęknięcia boku i bieżnika opony
Dość częstą przypadłością są pęknięcia, które najczęściej występują na boku opony, a rzadziej na bieżniku. Przeważnie dotyka to starych opon, które są przechowywane w pobliżu urządzeń wydzielających ozon, do których należą m.in sprężarki, odkurzacze centralne, generatory lub piece. Nie bez wpływu pozostaje również narażenie na promienie ultrafioletowe i wysoką temperaturę, których głównym źródłem jest pozostawienie opon w miejscu, które jest ciągle bezpośrednio oświetlone przez słońce. Wszystkie te przyczyny są czymś czemu nie można całkowicie zapobiec, ale objaw ten pojawia się również przy myciu opon zbyt agresywnym środkiem czyszczącym. Jeśli takie uszkodzenia są płytkie i nie zajmują zbyt dużej powierzchni, to możliwe jest kontynuowanie eksploatacji opony, ale należy regularnie sprawdzać, czy jej stan się za bardzo nie pogorszył. Można też, zamiast tego, wymieniać opony po ok. 5 latach od ich produkcji.
USZKODZENIA WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWEGO UŻYTKOWANIA
Zwiększone wytarcie bieżnika na jego środku
Gdy centralny pas bieżnika jest mocniej zużyty, wynika to najczęściej ze zbyt mocnego napompowania opon. Problem ten często występuje również przy transporcie towarów, ponieważ podczas jazdy w jedną stronę pojazd jest mocniej obciążony niż gdy wraca z powrotem. Zapobieganie czemuś takiemu wymaga jednak dokładnego planowania załadunków na swojej trasie podróży i dopompowywania lub spuszczania powietrza z kół, gdy pojawi się taka potrzeba. Bez względu na powód, jeśli takie wytarcie jest zbyt głębokie, należy wymienić oponę.
Widoczne zużycie barków opony
Jeśli barki opony są zauważalnie wytarte, ale nie dotyczy to środka opony, to winna jest prawdopodobnie nieszczelność opony lub wentyla lub przekroczenie obciążenia dopuszczalnego dla pojazdu, które skutkuje za niskim ciśnieniem napompowanej opony. W przypadku, gdy stopień zużycia barków opony nie jest zbyt duży, można nadal używać opony po jej naprawie lub zmniejszeniu obciążenia pojazdu.
Naderwanie gumy
Główną przyczyną naderwań gumy na rowkach lub lamelach jest niewłaściwe użytkowanie samochodu, do czego zalicza się na przykład zbyt szybka jazda na zakrętach po założeniu opon zimowych. Jeśli uszkodzenia są niewielkie, nie eliminuje to opony z użytku i wystarczające będzie tylko zmniejszenie częstości jazdy po nierównym podłożu.
Przegrzanie stopki
Przegrzanie stopki charakteryzuje się oderwaniem się od niej mniejszych lub większych płatów gumy. Może do tego dojść z powodu pojawienia się wysokich temperatur na feldze, słabego przepływu powietrza w kole lub bębnie hamulcowym, ciągłego hamowania, stosowania niedopasowanych obręczy lub zablokowania kół podczas jazdy. Uszkodzona w ten sposób opona nadaje się tylko do wymiany.
Pęknięcie karkasu
Uszkodzenie karkasu, objawiające się jako głębokie pęknięcie na boku opony, może zostać wywołane silnym zderzeniem z jakimś obiektem, a zbyt mocne napompowanie opony lub jej przeciążenie zwiększa prawdopodobieństwo jego powstania. Czasami zdarza się również na skutek dostania się jakiegoś przedmiotu (na przykład kamienia) między dwie podwójne opony. Tak zniszczona opona nadaje się już tylko do wymiany.
Deformacja lub oderwanie bieżnika
Uszkodzenia bieżnika, kończące się czasem jego przebiciem lub oderwaniem, są najczęściej spowodowane rozdzieleniem się warstw bieżnika wywołanym jazdą przy zbyt dużym obciążeniu lub niedostatecznie napompowanymi oponami. Ponadto sytuację może pogarszać rdzewienie metalowych elementów opony z powodu dostania się do nich wody poprzez różnego rodzaju uszkodzenia. Defekt tego rodzaju całkowicie dyskwalifikuje oponę z użytku.
Punktowe zużycie bieżnika
Miejscowe wytarcia bieżnika można często poznać po tym, że zużyta powierzchnia jest wygładzona pod podobnym kątem i widoczne są również naderwania lub zadarcia w okolicach krawędzi opony. Do przyczyn takiego zużycia zalicza się ostre hamowanie przy zablokowanych kołach (gdy system ABS nie działa lub go nie ma lub gdy jakiś obiekt dostanie się między koło a nadkole), zacięcie się skrzyni biegów, usterka układu hamulcowego lub amortyzatorów lub zbyt luźne zawieszenie. Najczęściej eliminuje to oponę z dalszej eksploatacji ze względu na ryzyko wystąpienia dużych wibracji. Jeśli był to jednorazowy incydent, to wymiana opony będzie wystarczająca, ale w innym wypadku należy dodatkowo dokonać inspekcji hamulców.
Zniekształcenie boku opony
Gdy dojdzie to zadrapania lub uderzenia opony, mogą na niej wystąpić bąble. Uszkodzenie to wynika z rozerwania kordu z powodu przejechania po dziurze lub krawężniku. Niekiedy zdarza się jednak, że winowajcą jest słabo napompowana opona, której bok łatwiej ulega ściśnięciu, gdy znajdzie się pomiędzy obręczą a przeszkodą. Nie zawsze taki defekt jest łatwo zauważalny, zwłaszcza, gdy pojawia się po wewnętrznej stronie opony. Wtedy jedynym wyraźnym symptomem może być dziwne wibrowanie samochodu w czasie jazdy. Każdy taki przypadek wymaga wymiany opony i dokonania inspekcji felgi w celu sprawdzenia, czy nie uległa uszkodzeniu. Nie należy tego nigdy ignorować, ponieważ tak uszkodzona opona może wystrzelić podczas podróży, co grozi niespodziewaną utratą kontroli nad pojazdem.
Przecięcie bieżnika lub boku opony
Przecięcie na oponie pojawia się, gdy opona spotka się jakąś ostrą krawędzią lub przedmiotem. W przypadku bieżnika można je naprawić, wypełniając ubytek, jeśli nie jest zbyt głęboki. Jednakże w przypadku kompletnego rozerwania osnowy, dyskwalifikuje to oponę z dalszego użytku. Podobnie sytuacja wygląda z wykryciem takiego defektu na zewnętrznym lub wewnętrznym boku, gdyż jego zaklejenie zmniejszyłoby odporność opony na deformację.
Otarcie lub zarysowanie boku opony
Przyczyną otarć na boku opony jest przeważnie zahaczenie o krawężnik podczas parkowania. W większości przypadków uszkodzenia tego typu są niewielkie i nie stanowią zagrożenia, ale najlepiej jest dokonywać wizualnej inspekcji opony po każdym incydencie z tym związanym.
Wbicie gwoździa lub innego ostrego przedmiotu
Dość często zdarza się, że kierowca po najechaniu na gwóźdź, szkło lub inny ostry przedmiot nie zauważa od razu, że coś jest nie tak, gdyż ciśnienie w oponie nie spada w bardzo szybkim tempie. Przeważnie nie wymaga to wymiany opony, a jedynie szybkiej wizyty w zakładzie wulkanizacyjnym w celu wyjęcia źródła problemu i załatania wycieku. Nie należy podejmować amatorskich napraw tego typu, gdyż grozi to uszkodzeniem konstrukcji opony. Nie wolno też tego lekceważyć, gdyż wbity przedmiot może przez chwilę zablokować koło podczas jazdy i po pewnym czasie doprowadzić do jej spłaszczenia. Najlepszym wyjściem jest zmiana koła na zapasowe natychmiast po zauważeniu problemu lub bardzo powolne dojechanie do warsztatu, gdyż już przy 90 km/h samochód może zostać nagle ściągnięty w bok, co grozi tragedią.
Obwodowe uszkodzenie opony
Naderwania bieżnika opony, które tworzą linię dookoła opony wynikają z wbicia się jakiegoś ostrego przedmiotu w nadkole lub wygięcia elementów dookoła koła, co powoduje ich zetknięcie z oponą i jej uszkodzenie. Zasadność jej naprawy lub wymiany należy sprawdzić w serwisie opon, ponieważ każdy przypadek jest inny.
Pęknięcie z powodu zmęczenia materiału
Źródłem wystąpienia głębokich pęknięć na boku opony może przeciążenie opony, ciągła jazda ze zbyt niskim ciśnieniem lub nawet pozostawienie opony nienapompowaną. Taka usterka eliminuje oponę z dalszego użytku.
Rozerwanie opony
W przypadku zahaczenia oponą o wystający kanciasty lub ostry przedmiot może dojść do głębokiego wyrwania płatu opony. Tak zniszczoną oponę należy bezwzględnie wymienić.
USZKODZENIA WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWEGO SERWISOWANIA
Zbyt duże zużycie bieżnika po jego wewnętrznej lub zewnętrznej stronie
Nadmierne zużycie bieżnika po jego wewnętrznej i zewnętrznej stronie w połączeniu z zarysowaniami krawędzi wzdłużnych oznacza, że nie ustawiono prawidłowej zbieżności kół. Jeśli takie ślady nie są zbyt głębokie, wystarczy tylko udać się do serwisu w celu skorygowania geometrii kół, która uwzględnia stopień zużycia opon. W przypadku, gdy bieżnik jest równo wytarty tylko z jednej strony i nie widać żadnych zadarć najbardziej prawdopodobnym powodem jest niewłaściwe ustawienie koła w pionie. Można to rozwiązać korektą geometrii kół, ale zalecane już również dokonanie inspekcji kondycji zawieszenia pojazdu.
Nietypowe wytarcie bieżnika
W przypadku, gdy bieżnik jest nieregularnie zużyty w różnych miejscach, co może być niekiedy podobne do fal, spowodowane jest to najczęściej złym ustawieniem geometrii kół lub usterką w zawieszeniu pojazdu. Jeśli te przyczyny zostały wyeliminowane, to można nadal użytkować oponę, ale należy regularnie sprawdzać, czy problem ten się nie powtarza.
Uszkodzenie stopki lub rozerwanie drutówki
Uszkodzoną stopkę można poznać po tym, że jest zdeformowana lub że guma na obszarze uszczelnienia opony jest przecięta lub naderwana. Z kolei przerwanie drutówki charakteryzuje się dużym rozerwaniem zaczynającym się na stopce, a kończącym się na boku opony. Najpopularniejszą przyczyną tego problemu jest niewłaściwe założenie lub zdjęcie opony wynikające z braku pasty lub użycia niepoprawnych narzędzi. Opona z takim defektem nie nadaje się do eksploatacji. Wzbudza to również podejrzenia, że pracownik serwisu opon uszkodził również pozostałe opony w pojeździe. Pozostałe możliwe powody to dostanie się jakichś drobin lub kamieni między obręcz i oponę podczas jej montażu, jak również jazda na zardzewiałej lub niepasującej feldze.
Deformacja po założeniu opony o niewłaściwym rozmiarze
Jeśli na felgę zostanie zamontowana zostanie zbyt duża lub zbyt mała opona, to nie będzie do niej prawidłowo przylegała. Skutkować to będzie wyciekiem powietrza i zniekształceniem opony wynikającym z nieprawidłowego rozłożenia na niej ciężaru pojazdu. W rezultacie opona nie będzie nadawać się do jazdy.
Schodkowe zużycie bieżnika
W przypadku wystąpienia śladów na bocznej części bieżnika, które wyglądają trochę jak schodki przyczyna leży przeważnie w zbyt dużej zbieżności lub rozbieżności kół. Jednakże jednymi z możliwych czynników są także jazda nieobciążonym autem, gdy opony są maksymalnie napompowane lub zbyt agresywna jazda. Aby temu przeciwdziałać należy zatem pilnować dobrego ustawienia zawieszenia i zmienić nawyki prowadzenia samochodu. Z kolei skutki tego problemu można niwelować poprzez szorstkowanie (wyrównanie powierzchni), ale niestety powoduje to spłycenie bieżnika.
Bibliografia:
1. „Najczęściej spotykane uszkodzenia opon”, Hurtopony, [dostęp: 10 grudnia 2025].
2. „Uszkodzenia opon – usterki eksploatacyjne”, OPONEO.PL, 4 marca 2024.
3. „Minimalna głębokość bieżnika opony”, OPONEO.PL, 10 czerwca 2022.
4. „Uszkodzenie boku opony: co należy zrobić?”, Michelin, [dostęp: 10 grudnia 2025].
5. „Możliwe uszkodzenia opon, nieprawidłowe zużycie”, opomarket.pl, [dostęp: 10 grudnia 2025].
6. Maciej Brzeziński, „Ząbkowanie opon: skąd się bierze i jak temu zapobiec?”, Auto Świat, 8 lipca 2014.
7. Dariusz Janiszewski, „Usterki opon, które da się naprawić, a które kwalifikują opony do wymiany?”, [dostęp: 10 grudnia 2025].
8. „Wybrzuszenie na oponie: najczęściej spotykane uszkodzenia opon”, [dostęp: 10 grudnia 2025].
9. „Tyre damages – Causes and types of tyre damage”, Continental, [dostęp: 10 grudnia 2025].
10. „Opony samochodowe – jak je przechowywać?”, 22 sierpnia 2022, Super-Cars.pl.